در خوزستان و شهر دزفول محله ای به نام خراطان که بخشی از یک بازار قدیمی است وجود دارد که نشانه حضور تعداد زيادي خراط و قدمت اين حرفه در اين محله است.

به گزارش روابط عمومی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خوزستان؛ خراطي چوب يكي از صنايع دستي سنتي ايران است كه از قرن ها پیش در ایران رواج داشته و در مناطقی همچون خوزستان، سیستان و بلوچستان، آذربایجان، کردستان، کرمان، گیلان، اصفهان و مازندران رایج است.

بقایای نقش برجسته های کاخ داریوش در تخت جمشید نشان می دهد که تخت و چهار پایه و عودسوز آن به شیوه خراطی تهیه شده است. شاردن جهانگرد فرانسوی نیز تحت تاثیر مهارت خراطان ایران قرار گرفته و سخن گفته است. حرفه خراطی از هنرهای مکانیکی است که ایرانیان توانسته اند از آن به خوبی بهره برداری کنند.

گفتنی است، ماده اوليه ي خراطی چوب گردو، نارون، توسكا، زبان گنجشك، بيد، چنار، چوب سفيد، كهور گلابي، كيكم است که البته صنعتگران رشته خراطی در دزفول نوعي چوب به نام “جغ” را مورد استفاده قرار مي دهند. از ديگر مواد اوليه ي مصرفي در صنعت خراطي مي توان سريشم، لاك الكل و لاك سلولزي را نام برد.

همچنین، هنر خراطی از تراش و شکل بخشیدن به چوب در اثر حرکت دورانی دستگاه خراطی حاصل می شود. سابق بر این دستگاه خراطی مشتمل برچند ابزار دستی بود که از چوب ساخته و پرداخته می شد و در حال حاضر در كارگاه ها از دستگاه هاي خراطي برقي نيز استفاده مي شود.

خاطرنشان می کند، انتخاب نوع چوب در ارتباط با كالاي توليدي، برش چوب به وسيله ي اره ي نواري و رنده به اندازه ي مورد نياز، بستن چوب بريده شده به دستگاه خراطي و گرد كردن آن و يا اصطلاحاً به صورت نيمه كاره درآوردن آن، تكميل كار نيمه كاره و پرداخت قسمت خارجي آن توسط سمباده سپس كيلركاري و عرضه به بازار مراحل توليد در كارگاههاي خراطي محسوب می شوند.

گفتنی است، در دزفول خراطی های هنر دست عبدالرحیم فروتن به دلیل مرغوبیت اثر، مهر اصالت یونسکو را دریافت کرده است. مهر اصالت به نماد و نشانی از سوی یونسکو و انجمن توسعه و ترویج صنایع دستی گفته می شود که در سال 2000 برای نخستین بار پایه گذاری شد.

عبدالرحیم فروتن صنعتگر برجسته رشته خراطی با اشاره به اینکه بیش از ۴۰۰ سال است که خراطی در دزفول یکی از مشاغلی است که نیازمندیهای مردم دزفول و شهرهای استان را تامین می کند گفت: محصولات خراطی که از قدیم و تا به حال جزء تولیدات این شغل است شامل روروک، وردنه، گوشت کوب، چوب لباسی، پایه میز، تیرک (پهن کردن خمیر برای نان تیری)، دسته تیشه، چوگته، دسته چکش و قسمت های دستگاه لنگ بافی و سجاده بافی است.

وی افزود: خراطی با همه چوب ها امکان پذیر است، بدین صورت که هر چوبی نسبت به رنگ و سختی آن برای کارهای متعدد استفاده می شود. اما خراطهای دزفول بیشتر از چوب هایی استفاده می کنند که در منطقه دزفول و حومه پیدا می شود مثل کنار، جغ، نارنج، زرد آلو، آکلیپتوس، چنار، توت، کویره، ابریشم هندی و چوب بید و استفاده می کنند.

عبدالرحیم فروتن اظهار داشت: از سال های گذشته تاکنون توانستم قدم های جدیدی بردارم که علاوه بر کارهای قدیم که کاربردی بوده کارهای هنری با اشکال مختلف و جدید که همگی از فکر و خلاقیت خودم بوده است را انجام داده ام.

گفتنی است، بخشی از کارهای خراطی علاوه بر کاربردی بودن جنبه دکوری دارد مانند انواع کاسه و شکلات خوری، قندان، گلدان بعضی از آنها از قبیل انواع منبرها در مساجد و حسینیه ها، ضریح های چوبی و شیدانه نیز جنبه مذهبی دارند.