نابودی 18 میلیون درخت در زاگرس بر اثر خشکسالی
وضعیت ناهنجار هزاران هکتار از جنگل‌های بلوط پاشنه زاگرس میانی در طول 17 سال گذشته نقش مهمی در تغییرات اکوسیستمی استان‌های ایلام، لرستان، خوزستان، چهارمحال و بختیاری و کهگیلویه و بویراحمد داشته است، به گونه‌ای که بیش از یک میلیون هکتار از این جنگل‌ها به دلیل وجود آفاتی چون سوسک چوب خوار و بیماری ذغالی در وضعیت نامناسبی قرار گرفته و در آینده‌ای نزدیک باید شاهد خشک شدن این جنگل‌ها باشیم. بهره برداران اصلی جنگل‌های بلوط که عشایر هستند سال هاست که از میوه درخت بلوط بعنوان مکمل نان گندم استفاده می‌کنند.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه ایران، برخی کارشناسان محیط زیست نیز وضعیت جنگل‌های بلوط زاگرس را وخیم تر از دریاچه ارومیه می‌دانند و می‌گویند، چنانچه مسئولان ذیربط برنامه مدونی برای احیای دوباره و صیانت از این جنگل‌ها در دستور کار خود قرار ندهند در آینده‌ای نزدیک شاهد نابودی کامل جنگل‌های بلوط خواهیم بود.
خشکیدگی 18 میلیون اصله درخت
«رضا احمدی» مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری ایلام در همایش عملی «راهکارهای مؤثر در کاهش زوال و خشکیدگی بلوط در جنگل‌های زاگرس»، که روز شنبه در شهر ایلام برگزار شد گفت: خشکسالی‌های اخیردر منطقه رویشی زاگرس موجب زوال و خشکیدگی 18 میلیون اصله درخت در این ناحیه شده است. میزان خشکیدگی درختان بلوط به ترتیب وسعت خشکیدگی و آسیب در استان‌های ایلام، لرستان، کهگیلویه و بویراحمد، کرمانشاه، چهارمحال وبختیاری، همدان و خوزستان رخ داده است.
وی افزود: ایلام به خاطر شرایط و موقعیت جغرافیایی خاصی که دارد بیشترین میزان خسارت و خشکیدگی بلوط را در بین دیگر استان‌های ناحیه رویشی زاگرس داشته و 104 هزار هکتار از اراضی جنگلی استان بین 75 تا 100 درصد خسارت دیده است. تغییرات زیست محیطی، گرم تر شدن هوای زمین، استرس‌های محیطی، گرد و غبار، آلودگی، دخالت‌های عامل انسانی چون چرای بیش از حد دام، زهکشی ضعیف و گازهای گلخانه‌ای از جمله مواردی است که موجب ضعف فیزیولوژیکی و تغییر در ارگانیسم و متابولیسم طبیعی درختان بلوط در سال‌های اخیر و در نتیجه زوال بخش عمده‌ای از این درختان شده است.
احمدی تأکید کرد: خشکیدگی درختان بلوط به تدریج موجب کاهش تنوع زیستی، تهدید امنیت غذایی، کوچ اجباری عشایر و روستاییان حاشیه جنگل ها، تغییر درمنابع آب شیرین و شور منطقه می‌شود. وی پیشنهاد داد، برای کاهش روند خشکیدگی درختان بلوط در مواقع خشکسالی و کم باران، آب مورد نیاز این درختان به شیوه‌های مختلفی چون مدیریت هرز آب‌ها و افزایش سطوح آبگیر باران تأمین شود.
احمدی تولید بذر سالم و کاشت انواع گونه‌های مقاوم بومی و واریته‌های بلوط، انجام عملیات مختلف بهداشت و سلامت جنگل و نیز تدوین برنامه‌های راهبردی برای تعدیل و مدیریت عوامل مستعد کننده زوال درختان بلوط را در کاهش روند خشکیدگی مؤثر دانست.
نابودی جنگل‌های بلوط با بیماری ذغالی و سوسک چوب خوار
«جواد رحیمیان» رئیس منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان بویراحمد هم در این همایش با اعلام این مطلب که 874 هزار هکتار جنگل با گونه‌های مختلف از جمله پسته وحشی(بنک) زالزالک، کیکم، گلابی وحشی و بلوط در بویراحمد وجود دارد، گفت: با توجه به اینکه به دلیل بیماری ذغالی و سوسک چوب خوار 50 درصد از جنگل‌های این شهرستان در حال نابودی است با یک روش ابتکاری برای نفوذ آب باران در زمین اقدام به احداث دیوارهای سنگی در اطراف درختان کردیم و از طرف دیگر بهره برداران محلی را برای مشارکت در جنگل کاری فراخواندیم و تاکنون موفق شدیم 20 هزار هکتار از این درختان را با بذرکاری و نهال کاری دوباره احیا کنیم.
وی سمپاشی را امری مناسب برای نجات جنگل‌های بلوط ندانست و افزود: این کار صدمه بزرگی به زنبورهای عسل کوهی و حیوانات مفید جنگلی و درختان جوان وارد خواهد کرد.
آفت زدگی جنگل‌های بلوط
«شهریار بذرکار» مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری خوزستان هم با اعلام این مطلب که 900 هزار هکتار از جنگل‌های نوار زاگرس در این استان است، افزود: هر چند میزان بارش بارندگی و برف در برخی از مناطق مطلوب بوده، اما برخی از جنگل‌های بلوط ایذه، لالی، اندیکا، باغملک و اندیمشک تا 45 هزار هکتار دچار آفت زدگی هستند و از آنجا که جنگل‌های زاگرس نقش مهمی در کاهش آلودگی‌های کشور دارند برای احیا و محافظت از این جنگل‌ها نیاز به یک عزم ملی و حمایت همه جانبه دولت و مجلس داریم.
کنترل و مبارزه با عوامل تسریع در زوال درختان
«فرهاد امینی» دبیر اجرایی این همایش نیز هدف از برگزاری این همایش را ارائه راهکارهای عملیاتی برای جلوگیری از خشکیدگی درختان، کنترل و مبارزه با عوامل تسریع در زوال درختان و تبدیل این همایش به یک گفتمان ملی ذکر کرد. امینی ترویج و ترغیب اقشار مختلف مردم در مشارکت برای اجرای برنامه‌های مرتبط با خشکیدگی درختان بلوط و درگیر کردن مردم و به نوعی فرهنگ‌سازی و ایجاد دغدغه برای داشتن درختانی سالم در بین آحاد مختلف جامعه را از دیگر رویکردهای این همایش اعلام کرد.
وی بررسی میزان توسعه پدیده زوال و خشکیدگی جنگل‌های بلوط، بررسی عوامل شکل‌گیری این پدیده، بررسی اثرگذارترین روش‌های مدیریت پدیده خشکیدگی درختان، نقش بسیج و مشارکت مردمی در مدیریت جنگل‌های بلوط و توانمندسازی بهره برداران و جوامع محلی را از مهم ترین محورهای این همایش ذکر کرد و از تدوین سند همایش در یک ماه و نیم آینده خبر داد.
