جنگل های شمال در آستانه یک نفس عمیق/ ابتکار جنگلی «ابتکار»
طبق آخرین آمارها جمع كل واردات چوبآلات خام به كشور در سال ۱۳۸۸ مقدار ۱۵۵´۴۷۰ تن به ارزش ۹۰۸´۷۳۵´۱۵۷ دلار بوده است كه از نظر مقداري حدود ۷/۸% نسبت به مدت مشابه سال گذشته افزايش داشته و از نظر ارزش ۶/۴% کاهش نشان ميدهد . اين مطلب نشانگر آن است كه قيمت چوبآلات خام وارداتي به كشور کاهش يافته است. از اين مقدار واردات بيش از ۹۵% به صورت الوار بوده است . این رقم در سال ۱۳۹۳ تقریبا ۱۶ درصد افزایش یافت تا قدم های نخست برای جایگزینی چوب وارداتی به جای استحصال از جنگل های داخلی برداشته شود.
روزنامه وارش در گزارشی با اشاره به ورود سازمان محیط زیست به موضوع واردات چوب با ذکر نظرات مخالف و موافق این مسئله را مورد بررسی قرار داده است. این روزنامه می نویسد:
موضوع چگونگی برداشت از جنگل های کشور، به خصوص در شمال با گذشت سه دهه هنوز هم محل مجادله است. افزایش آلودگی هوا، خشمگین و مصیبت بار شدن سیلاب ها، فرسایش خاک و عواملی از این دست از جمله دلایل مخالفان برداشت چوب از جنگل های شمال است. آنها به جای اینکار واردات چوب از روسیه را پیشنهاد می کنند، چون هم مهد و منبع درختان سوزنی برگ است و هم به دلیل نزدیکی با کشورمان فرصتی مناسب برای حفظ ذخائر جنگلی ایران فراهم می آورد.
این طرح البته مخالفانی هم دارد. نهال کاری، طرح جنگلداری، پایان عمر مفید درختان و درسرهای وابستگی به واردات چوب از دلایل کسانی است که می گویند می شود با مدیریت درست و بدون آسیب رسانی به دامنه گیاهی شمال کشور دست به استحصال چوب و مصرف آن در صنایع وابسته زد.
تقابل این دو ایده هرگز سودی برای کشور نداشته است و تنها دستمایه سردرگمی کارخانجات وابسته به ماده خام چوبی نظیر «صنایع چوب و کاغذ مازندران» شده است. سکوت سازمان جنگل ها و اظهارات متفاوت آنها نظر قطعی شان را پشت پرده پنهان کرده است. ضمن اینکه مافیای واردات چوب نیز یکی دیگر از موانع جدی حرکت از بهره برداری داخلی به واردات از خارج کشور است.
در این میان حالا سازمان حفاظت از محیط زیست کشور اعلام کرده است که به شکلی جدی واردات چوب را پیگیری خواهد کرد.
به گفته معصومه ابتکار؛ رئیس این سازمان برداشتها از جنگلهای طبیعی کشور باید هرچه سریعتر کاهش یافته و در نهایت متوقف شود.
معاون رئیس جمهور با بیان اینکه «اخیرا آخرین جلسه در خصوص واردات چوب برگزار شد» گفته است به طور جدی پیگیر موضوع هستیم و با صنف مربوط به واردکنندگان، صنف چوب و کاغذ کشور، وزارت جهادکشاورزی، وزارت صنایع و سازمان جنگلها جلسات مشترکی برگزار میشود. ما در این قضیه بسیار جدی هستیم و امیدواریم به زودی بتوانیم تمام زمینههای لازم برای واردات چوب و جایگزینی آن با برداشتهایی که از جنگلهای طبیعی میشود را داشته باشیم.
مردادماه سال 93 ابتکار، درخواست جالبی از فعالان عرصه چوب کرده بود. او از پیمانکاران و دستاندرکاران صنایع چوب درخواست کرده بود که به عنوان یک ایرانی و برای حفظ سرمایههای ملی در تولید محصولاتشان از چوب درختان جنگلهای کشور استفاده نکنند.
وی در کنار این درخواست، خبر دیگری را هم رسانهای کرده بود. خبر مورد بحث این است که “به گفته رئیس سازمان محیط زیست در حال حاضر برای حفاظت از جنگلهای شمال کارگروهی تخصصی در معاونت طبیعی سازمان محیطزیست تشکیل شده که بخش مهمی از فعالیتهای این گروه به حفاظت از جنگلهای شمال و بلوط زاگرس اختصاص دارد”.
نکته قابل توجه این است که حفاظت و نظارت بر بخش اعظمی از جنگلهای کشور برعهده سازمان جنگلها و مراتع است و ابتکار در این خصوص اظهار کرده که سازمان محیطزیست در خصوص حفاظت از جنگلها به کمک سازمان جنگلها آمده است اما به نظر می رسد این کمک آرام آرام در حال بدل شدن به برنامه ریزی و تصمیم گیری است.
طبق آخرین آمارها جمع كل واردات چوبآلات خام به كشور در سال 1388 مقدار 155´470 تن به ارزش 908´735´157 دلار بوده است كه از نظر مقداري حدود 7/8% نسبت به مدت مشابه سال گذشته افزايش داشته و از نظر ارزش 6/4% کاهش نشان ميدهد . اين مطلب نشانگر آن است كه قيمت چوبآلات خام وارداتي به كشور کاهش يافته است. از اين مقدار واردات بيش از 95% به صورت الوار بوده است . این رقم در سال 1393 تقریبا 16 درصد افزایش یافت تا قدم های نخست برای جایگزینی چوب وارداتی به جای استحصال از جنگل های داخلی برداشته شود.
یکی از پیشنهادهای جدی موافقان واردات چوب کاهش تعریفه واردات است. واردات چوب با تعرفه پایین از راههایی است که دست سودجویان را از جنگل میبرد و قاچاق چوب را به حداقل میرساند.ابتکار هم از عدم رفع چالشهای موجود برای واردات چوب باوجود مصوبه دولت در کاهش تعرفه واردات و عوارض گمرکی انتقاد کرده و واردات چوب با تعرفه پایین را برای مقابله با روند فزاینده قاچاق و برداشت از جنگلهای ضروری دانسته بود. هرچند پیگیری و تدوین طرحهای جایگزین قاچاق و فروش چوب همچون واردات چوب از جمله وظایف سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری است اما سازمان محیطزیست نیز حالا به یاری سازمان جنگلها آمده تا با واردات چوب به جنگلهای کشور مهلتی بدهد تا نفس بکشند.
این فشارها و پیشنهادات بالاخره نتیجه داد و در اواسط اسفند سال گذشته « تعرفه واردات چوب صفر شد». به گفته معاون وزیر جهاد کشاورزی ایران با کمبود شدید چوب و کاغذ در کشور مواجه است. از حدود ۶.۵ متر مکعب نیاز صنایع در زمینه چوب و کاغذ، حدود سه میلیون متر مکعب در داخل تامین و بیش از ۳ میلیون متر مکعب آن از خارج وارد می شود که این واردات در قالب چوب، کاغذ و برخی فرآورده های چوب است. در این راستا این سازمان واردات چوب را تسهیل کرد و تعرفه ها را به صفر رساند.
با توجه به تصمیمات تازه انتظار می رود جنگل های شمال کشور، به خصوص در مازندران که چند کارخانه بزرگ چوب و کاغذسازی دارد وارد دوران تنفس شوند تا آسیب 140 ساله برداشت چوب از جنگل های داخلی اندکی ترمیم گردد.